DEHB ve MINECRAFT Zeka geliştirici mi? Dikkat dağıtıcı mı?

https://www.izkocluk.com/wp-content/uploads/2017/09/minecraft.jpg 380 380 İz Koçluk İz Koçluk https://www.izkocluk.com/wp-content/uploads/2017/09/minecraft.jpg 18 Haziran 2016 27 Mart 2022

18 Haziran 2016

DEHB ve MINECRAFT
Zeka geliştirici mi? Dikkat dağıtıcı mı?

Minecraft

Minecraft oyununu biliyor musunuz? Hani çocukların ölüp bittiği, ama annelerin çoğunun “Ne o öyle köşeli köşeli küpten adamlar! Hiçbir şey anlamıyorum” dediği, bir çılgınlık şeklinde yayılan bilgisayar oyunu. Bugün oynanan şekliyle farklı farklı oyunları var: kiminde ana amaç yaratıklarla savaşıp hayatta kalmakken, kiminde maceradan maceraya koşmak, kiminde oyuncu yaratıcılığını kullanarak kendi tasarımlarını oluşturuyor. Youtube’da her bir oyunun nasıl oynanacağı ile ilgili videoların çokluğuna ve bunların izlenme sayılarına da inanamazsınız! Oyunun çocuklar hatta ergenler arasında virüs gibi yayılması ile birlikte uzmanlar da farklı farklı görüşler ifade ediyor; kimi oyunun çocukları şiddete yöneltebileceğini, hayvanlara karşı acımasızlığa itebileceğini savunurken, kimi de yaratıcılığı desteklediği, 2 ve 3 boyutlu algıyı kuvvetlendirdiği için faydalı buluyor.
Geçenlerde son 20 yıldır çocukların bilgisayar oyunları ve aplikasyonlara olan eğilimleriyle ilgili binlerce çocuk ve ailesiyle görüşmüş olan klinik psikolog Dr. Randy Kulman’ın bir makalesini okudum ⁽¹⁾. Makalede Minecraft’ın DEHB’li çocuklar tarafından da çok sevildiği vurgulanıyor ve bunun sebeplerine değiniliyor:

Çocuklar Minecraft’ı seviyorlar. Çünkü kural yok. Tamamen serbestler. Ne isterlerse onu inşa ediyorlar.
Aynı malzemeleri kullanarak bambaşka şeyler inşa edebiliyorlar. Canları ne isterse!
Rekabet etmek bazı çocukları daha da heyecanlandırıyor. Hayatta kalmak için savaş vermek, yiyecek bulmak ve daha fazlası için çabalamak…
Öğrenmesi kolay. Kural yok. Yanlış yok. Yanlış yapma korkusu yok.

Mine craft’ı Yönetici İşlevler için bir avantaja çevirmek

Minecraft oynamak bazı kurallar çerçevesinde DEHB’li çocuklarda planlama, odaklanma ve organizasyon gibi becerilerin gelişmesine yardımcı olabilir. Bazı hedefler koyarak Minecraft’ı bir oyun olmaktan çıkarıp çocuğunuzun yönetici işlevlerini destekleyen bir uygulamaya dönüştürebilirsiniz.

Planlamadan Minecraft Oynayamasınız

Oynasanız bile istediğiniz sonuçları elde edemez hatta oyunda hayatta kalamazsınız. Düşünsenize uçsuz bucaksız bir arazide sıfırdan başlayacak ve her şeyi siz inşa edeceksiniz. Yani çocuğunuz…
Planlama yapabilmek için ilk adım hedef belirlemek: DEHB’lilerin en çok ihtiyaç duyduğu şeylerden biri. Bir hedef belirledikten sonra (bu oyun içinde bir yere gitmek ya da bir şey inşa etmek olabilir), planlamayı çocuğunuzun yapması gerekiyor. Çünkü Minecraft, çocuğunuzu bunu nasıl yapacağı konusunda hiç bir şekilde yönlendirmiyor. İhtiyacı olan malzemeleri belirlemeli, yapılacaklar listesi oluşturmalı, bunları sıraya koymalı ve sonra da işe koyulmalı. Bir şey inşa ederken malzemeleri nereye, hangi sırayla dizmesi gerektiği bile önemli… Zira zombiler, lavlar, canavarlar kol geziyor arazide… Riskleri görmeli, fırsatları değerlendirmeli.

ORGANİZASYON BECERİSİ OLMADAN HEDEFE ULAŞABİLİR MİSİNİZ?

Minecraft’ın temeli aslında bir karmaşanın içinden bir düzen yaratmak. Zira kazıp bulduğunuz malzemeleri düzene sokmak, kurduğunuz dünyada gitmek istediğiniz yerleri kolayca bulmak, inşa ettiğiniz dev binada kaybolmamak bir düzen kurmayı gerektiriyor. Yani organizasyon becerisi olmazsa olmaz… Hangi malzemeye daha çabuk ulaşmalı? Bir şey inşa edecekse ihtiyacı olan malzemeleri belirlemesi yetmiyor, ne kadar gerektiği, hangi sırada kullanacağı da önemli…

TÜM BUNLAR DİKKATİNİ TOPLAMADAN TABİ Kİ YAPILAMAZ…

“Aldığını aldığın yere geri koy” derdi ya annelerimiz. Bu dünyada o da yetmiyor. Koca bir dünyada neyin nerede olduğunu da hatırlamak gerekiyor. Hedefi belirledikten ve yapılacakları listeledikten sonra odaklanma çok önemli. Topladığınız malzemelerin yerini unutabilir, inşa ettiğiniz binanın yerini bulamayabilirsiniz…

YAPACAK ONCA İŞ VARKEN DEĞİŞİKLİKLERE DE AÇIK OLMAK GEREK

İşler planladığı gibi gitmemiş olabilir. Yapılacaklar listesinin bir maddesini yaparken gece bastırmış, lavlar etrafı kaplamış olabilir. İnatla aynı görevi yerine getirmeye çalışmak yerine yeni bir plan yapması ya da başka bir göreve geçmesi gerekebilir. Olaylara esnek yaklaşamazsa aynı görevde takılıp kalabilir; bu da ilerleyememesi ve oyunun tadının kaçması demek…

HER ŞEY SERBEST, KURAL YOK AMA ZAMANI ÖNEMSEMEMEK MÜMKÜN MÜ?

Elbette değil. Öncelikle gece bastırıp zombiler çıkmadan tamamlanması gereken işler olacak. Belki de başka bir tehlikeye karşı çabuk hareket etmesi gerekecek. Üstüne üstlük siz de ekran süresine bir zaman kısıtı getirdiyseniz Minecraft oynarken zamanını iyi yönetmesi gerekiyor.
Ne dersiniz? Madem Minecraft, bir çok yönetici işlev alanında pratik yapma imkanı sunuyor⁽²⁾ çocuğunuz hem keyif alıp, hem de odaklanma, esneklik, organizasyon, planlama, zaman yönetimi konularında pratik yapsın istemez misiniz? Geçen gün bir arkadaşımdan duydum, kızına öğretmeni “Hayat Bilgisi” projesi olarak Minecraft’ta bir medeniyet kurma ödevi vermiş. “Ödevi ne kadar şevkle yaptığını görmeliydin,” dedi.
İşte yaşı kaç olursa olsun, çocukların vazgeçilmezi Minecraft oyununu yönetici işlevleri destekleyecek ama yine de çocuğunuzun sevdiği o özgürlüğü kısıtlamayacak bazı öneriler size… Tabi bunların hepsini patronun siz değil o olduğunu hissettirerek yaptırmalısınız; aslında patron siz olsanız bile…

İşte Yapılabilecekler

Oynama süresini kısıtlayın: Amerikan Pediatri Akademisi, çocukların 2 saatten fazla ekran karşısında olmasını tavsiye etmiyor. ⁽³⁾ Eğer çocuğunuzun Minecraft ya da benzeri oyunların bağımlısı olmasından endişe ediyor ya da ekran oyunlarının diğer olumsuz yönlerinden kaçınmak istiyorsanız bu iyi bir yöntem. Üstelik bu zaman kısıtı çocuğunuzun planlama yapmasına ve dikkatini toplanmasına yardımcı olacak. Neden derseniz, yapmak istediklerini daha kısa sürede yapması gerekecek.
Hedefler belirleyin: Ulaşılabilir, basit hedefler koyabilirsiniz. Nasıl hedefler mi? Arayarak, kazarak ihtiyacı olan malzemeleri bulma, bulduğu malzemelerle bir şeyler yapacağı bir çalışma tezgahı inşa etmek, gece korunabilmek için barınak inşa etmek gibi.
Sıra geldi daha büyük hedeflere: Yaşamak için ihtiyacı olan küçük hedeflerden başladınız. Artık sıra daha fazla planlama, zaman yönetimi ve dikkat gerektiren projelerde. Çocuğunuza sevdiği şeyleri inşa ettirebilirsiniz: bilgisayar oyunları odası, spor odası, fitness salonu, roller-coaster, havuz, kütüphane, hayvanları için sığınak… Çocuğunuzun hayali nereye götürürse…
Gerçek hayatı Minecraft dünyasına taşıyın: Çocuğunuza gerçek hayatta gerçekten sevdiği, önemsediği bir şeyi seçtirin ve onu inşa ettirin. Başlamadan önce bunu yapması için ihtiyacı olan malzemelerin listesini hazırlatın; yapması gerekenleri sıralamasını isteyin yani önceliklerini belirlesin ve sonra inşa etsin. Siz de adım adım belirlediği hedefe ilerlemesini izleyin.

Başlangıçta bu saydıklarım hiç kolay olmayabilir. DEHB’li çocuğunuz Minecraft’ta yapacaklarının ne kadar vakit alacağını planlamakta, ya da koyduğu hedefe ulaşmakta önceleri zorlanabilir. Zamanı planlaması için, saat kurabilir, öncesinde adım adım bir sistem, bir yapı oluşturmasına yardımcı olabilirsiniz. Tabi yaratıcılığına ket vurmadan! Her zaman olduğu gibi siz önünü açın, bırakın yolda yürüyen de bu yolda iz bırakan da çocuğunuz olsun.

Kaynak:

ALINTILAR