DEHB’Lİ OKULA, ANNE-BABALAR GÖREV BAŞINA!
Okullar açıldığından beri DEHB li çocukların anne-babaları biraz daha telaşlılar:
- sınıfta nasıl oturacak?
- dersi nasıl dinleyecek?
- ödevlerini unutmadan nasıl aklında tutacak?
- arkadaşlarıyla sosyal ilişkileri nasıl olacak?
Anne baba olarak Önce bir soluklanmak lazım, siz telaşlanırsanız, zaten kaygılı olan çocuğunuza nasıl yardımcı olabilirsiniz? Önce derinnnn bir nefes alın …. ve sabırla….
Çocuğunuzu tanıyın:
Çocuğunuzun güçlü yanlarını gözlemleyin, çocuğunuzu bu güçlü yanlarını kullanabileceği aktivitelere yönlendirin. Aynı şekilde hangi becerilerde sıkıntılar yaşıyorsa, o konularda destekleyin.
Çocuğunuzu bilgilendirin:
Çocuğunuzla sohbet edin. Ona okulun, sınıf arkadaşlarıyla sosyalleşmenin keyifli yanlarını okul yıllarınızdan örnekler vererek anlatabilirsiniz. Okulda nelerle karşılaşabileceğini, oradaki sorumluluklarından bahsedin. Duygularını öğrenmeye çalışın.
Okulu bilgilendirin:
Çocuğunuzla ilgili mutlaka öğretmenlerini ve çocuğunuzla ilişkide olacak diğer okul personelini bilgilendirin. Aldığınız tedbirleri anlatın, gerekirse birlikte stratejiler geliştirin.
Okul sabahına hazırlık:
DEHB’nin en belirgin belirtilerinden biri de organizasyon becerilerinde sorun yaşamak. Sabah okula eksik defter kitapla ya da emek emek hazırladığı ödevi unutarak gitmesini istemiyorsanız, çantasını ve okul için gerekli eşyalarını akşamdan hazırlaması için bir sistem kurmasına yardımcı olmalısınız.
Örneğin, birlikte ders programına çantasında bulunması gerekenleri kalem kalem ve her gün için ayrı olmak üzere bir liste hazırlayabilirsiniz. O güne özel götürmesi gerekenler için ise “bütün ödevlerini koydun mu?”, “öğretmen ekstra bir şey istemiş miydi?”, “Ödev defterindeki hatırlatmalarını kontrol ettin mi?” gibi ek sorular sorabilir veya listenin en altına yine birlikte ekleyebilirsiniz. Dediğim gibi başlarda sizin de başında durmanız, kontrol etmeniz gerekebilir. Ama zamanla bu alışkanlık oturacaktır. Çantasını hazırladığında, kapının yanına, her gün aynı yere koyarsa, sabah çanta arama stresinden de kurtulursunuz.
Okuldan dönüş
Sağ salim okula yolladınız. Ertesi güne yapması gerekenleri hatırlayarak, okulda hiçbir şeyini unutmamış olarak eve gelmesini umuyorsunuz! Ummanın ötesine geçmek için, yapmanız gereken yine bir “sistem” oluşturmak. Okul için, aynı evde çanta hazırlığında kullandığınıza benzer kontrol listesini de birlikte hazırlayın. Çocuğunuz eve gelirken alması gerekenleri bu listeye bakarak takip edebilir. Takibi kolaylaştırmak için renklerle gruplamalar yapabilir, belli dersler için farklı renkler, farklı dosyalar, farklı kaplar kullanabilirsiniz. Eğer çocuğunuzun yaşı küçükse ya da sisteme alışması açısından ilk zamanlar için öğretmeninden destek isteyebilirsiniz. Bir de mutlaka ödev defteri olmalı, öğretmen söylediği anda, ödevini not edeceği bir defter. Verilen ödev sayfalarını koyacağı bir dosya…
Yine çocuğunuzun yaşı küçükse ve okulla, sorumluluklarla, sistemlerle yeni tanışıyorsa, önemli kitaplarından bir set de evde durmak üzere alabilirsiniz. Birçok arkadaşımdan duyuyorum, öğrenci anneleri whatsapp grubu kuruyor, verilen ödevleri ya da günlük olayları bu gruplarda tartışıyorlar. Siz de benzeri bir grubu verilen ödevleri çocuğunuzun eksiksiz alıp almadığını kontrol etmek amacıyla kullanabilirsiniz.
Evde bir rutin oluşturmak
Çocuğunuz eve döndü, eşyalarını bırakmak üzere odasına girdi. Bir oyuncağını oynamaya dalıp saatler harcamasını istemiyorsanız, okul sonrası saatleri için de çocuğunuzla birlikte bir rutin oluşturmalısınız. Bu rutinin belli bir kalıbı yok. Ama şunlara dikkat edebilirsiniz:
- Bir şeyler atıştırmak veya dinlenmek için bir zaman dilimi ayırın
- Günün ödevlerini hangi sırayla ve ne kadar zamanda yapabileceğini planlayın
- Aralara minik “serbest zaman” ödülleri koyun.
- Oyuna dalıp gitmemesi için alarm saatlerinden faydalanın
Sessizlik önemli:
Dikkatini toplamakta, odaklanmakta zorluk yaşayan birisi için doğal olarak çalıştığı ortamın sessizliği, dikkatini dağıtacak eşyalardan arındırılmış olması da önemli. Hatırlatma amaçlı post-it’ler de kullanabilir.
Ödev için kolları sıvama vakti:
Çocuğunuz iyi niyetle ödevini yapmak üzere masasının başına oturdu. Ama nereden başlayacağını bilemiyor ki? Birlikte adım adım bir liste yaparak, yolunu doğrultmanız önemli.
- Yapması gerekenleri basit ve net bir şekilde listeleyin
- Varsa ödevi yaparken kullanması gereken eşyaları (cetvel, sözlük, yapıştırıcı vb) listeleyin ya da çıkarın
- Çocuğunuzla listenin üzerinden geçin, anlamadığı bir yer olup olmadığını kontrol edin.
- Çok uzun ödevleri, çocuğunuzla birlikte ona uygun parçalara bölün. Örneğin 6 sayfalık bir ödevi varsa, 2 sayfalık bölümlere ayırabilir, her 2 sayfa sonuna post-it notla “Tebrikler bitirdin. Şimdi ara zamanı, saatini 10 dakikaya kur! Keyifli molalar” gibi yapması gerekenleri yazabilirsiniz. Hatta daha iyisi, bu notları kendisinin yazmasını sağlayabilirsiniz. Sistemi kurduktan sonra, yürütmesi için ona fırsat verin.
- Proje ödevleri içinse yine çocuğunuzla birlikte projenin safhalarının, her tarihte tamamlanmış olması gereken adımlarının yazılı olduğu bir çizelge oluşturmanız önemli.
Çaba göstermeye teşvik için…
Çocuğunuz üstün bir gayret gösteriyor. Onu motive etmek, daha fazla gayret göstermeye teşvik etmek için ödüllendirmeyi unutmayın. Rüşvetten bahsetmiyorum, onu takdir ettiğinizi gösteren övgü dolu sözlerden ya da bir sırt sıvazlamadan, “çak” yapmanızdan bahsediyorum:
“Ödevin olan bütün defterini kitabını eksiksiz getirmişsin. Kendinle gurur duymalısın! “
“Listenin hepsinin üzerinden geçmişsin. Kurduğun sistemi kullanman seni rahatlatıyor olmalı!”
“Ödevine çok özen gösterdin. Çok güzel oldu.”
Birazcık sabır, birazcık istikrarla bir bakmışsınız çocuğunuz her şeyi kendi kendine yapabilir hale gelmiş!