DEHB’Lİ ÇOCUĞUNUZA KİTAP OKUMAYI SEVDİRMEK
Her şeyi ekrandan yapmaya alışkın şimdinin çocuklarına kitap okutmak zaten zor. Bir de DEHB’liyse? Dikkat süresi kısa, odaklanma konusunda sıkıntılar yaşıyor ve uzun süre sabit oturamıyor. DEHB’li çocuğunuza okuma alışkanlığı kazandırabilir misiniz? Sosyal medyadan bizi takip ediyorsanız, geçtiğimiz günlerde “Okumayı sevmeyen çocuk yoktur, hangi türü sevdiğini henüz bulamamış çocuk vardır” demiştik. Gerçekten de öyle; farklı türleri deneyerek ve çocuğunuza eşlik ederek, bir de bakmışsınız evde minik bir kitap kurdunuz var.
Yalnız hatırlamanız gereken çok önemli bir gerçek var: “Çocuklar görerek ve taklit ederek öğrenirler”. Siz eğer elinize tabletinizi ya da telefonunuzu alıp oturuyorsanız, kitap okuma alışkanlığınız yoksa aşağıda sıralayacağım taktiklerin pek de bir faydası olmayabilir.
Peki, neden okuma alışkanlığı kazanması önemli derseniz, kitap okumak DEHB’nin getirdiği birçok zorlukla baş etme becerisi kazandıracaktır da ondan. Okuduğunu anlama, planlama, odaklanma, hafıza, dili kullanma, empati gibi pek çok beceriyi. Tabii disleksi gibi DEHB’ye eşlik eden birçok rahatsızlığın üstesinden gelmek için de kitaplar çok faydalı.
Neler Yapabiliriz?
Televizyon, radyo ya da dikkat dağıtabilecek başka bir şeylerin olmadığı sessiz bir yer seçin. Kısa hikayelerden oluşan, çocuğunuzun ilgi alanına giren bir konuda bir kitap seçip, birlikte okumaya başlayın. Çocuğunuz ilgisini kaybettiği anda okumayı bırakın. Kısa bir moladan sonra okuduğunuz kısmı kısaca özetleyip okumaya devam edin. Giderek okuma sürelerinin arttığını göreceksiniz. Açık havada okumayı da deneyebilirsiniz.
- Okumak istemezse bir paragraf sizin okumanızı, bir paragraf çocuğunuzun okumasını teklif edebilirsiniz. Bu dinamiklik de onun ilgisini odaklamasına yardımcı olacaktır.
- Diyalogları seslendirerek, sesinizi kalınlaştırıp tizleştirerek ya da şive katarak okumayı bir oyuna çevirebilirsiniz. Aynısını yapmasını çocuğunuzdan da isteyebilirsiniz. Sizin okumanız hem onu şevklendirecek hem de dinleme, dinlediğini anlama becerilerini de geliştirecektir. Okurken sesinizi kaydedip dinlemek, ya da sesli kitaplar da onun için hem oyun hem egzersiz anlamına gelebilir.
- Her gün aynı saatte, örneğin yatmadan ya da sabah uyanınca 10-15 dakikalık bir okuma seansı çocuğunuzun rutini haline gelecektir. Ve DEHB’li çocuklar rutini severler.
Okumalar arasında mutlaka sohbet edin. Neler olmuş, neler olabilir, kahraman ne giymiş olabilir, ne hissetmiş olabilir şeklinde. En çok nereyi sevmiş, nereyi sıkıcı bulmuş?
ahneleri gözünde canlandırmasını, sonrasını tahmin etmesini isteyin. Tabii burada asıl beklentimiz sonunu doğru tahmin etmesi değil, hem hayal gücünü geliştirmek hem de dikkatini canlı tutmak. Hikayenin ana fikrini sorabilir, 5 N 1 K soruları ile de beyin fırtınası yapabilirsiniz.- Hikaye bittikten sonra kurgusundan bahsedin. Nereler önemli, başlıklar nasıl olur, nasıl özetlenir bunları bilmesi, organizasyon becerilerini geliştirecek, kendisini yazılı ya da sözlü ifade ederken temel olacaktır.
- Okurken not tutmasını ya da kitap kendisininse önemli bulduğu yerlerin altını çizmesini isteyebilirsiniz. Bu onun planlama, önemli noktaları belirleme becerilerini artıracak, bir süre sonra okumaya devam ettiğinde önceden ne olduğunu hatırlamasını kolaylaştıracaktır.
- Dönem dönem iki kişilik okuma grubunuza başkalarını, örneğin kardeşini, eşiniz ya da çocuğunuzun bir arkadaşını da dahil edebilirsiniz. Bu okumayı daha da eğlenceli hale getirebilir. Ya da bir kitap kulübü oluşturup, aynı kitabı okuyan arkadaşlarıyla kitap hakkında sohbet etmeleri için ortam yaratabilirsiniz.
Aslında okuma alışkanlığı kazandırmak için yapabilecekleriniz hayal gücünüze kalmış, yukarıdakilere daha birçok madde ekleyebilirsiniz. Biraz vakit, biraz emek ayırarak hem çocuğunuza hayatı boyunca yanında olacak bir arkadaş kazandırabilirsiniz hem de hayatını kolaylaştıracak becerileri. Bu okumalar, oyunlar, sohbetler sırasında kurduğunuz güçlü bağ da cabası!
Kaynaklar:
- http://www.readingrockets.org/article/reading-together-tips-parents-children-adhd
- http://www.additudemag.com/adhd/article/983.html