PANİK YOK! ÇOCUĞUNUZ SADECE HARİKA BİRİ ÇÜNKÜ O BİR DEHB’Lİ…
DEHB’li çocuğunuz için tedavi yöntemleri
DEHB teşhisi koyulmuş bir çocuğunuz var ve siz ne yapacağınızı bilemez haldesiniz. Çevrenizdeki herkes akıl veriyor; kimi ilaç öneriyor, kimi ise kendi tecrübelerine dayanan karanlık tablolar çiziyorlar. Siz hepsine kulağınızı tıkayın. Öncelikle DEHB’nin muhteşem yönleri olan ve yönetilebilen bir farklılık olduğunu bilin. Evet, DEHB’nin tamamen tedavisi henüz mümkün değil. Ama pekala sabır ve istikrar sayesinde tüm belirtileri iyiye çevirmek mümkün. Bir de iş birliği! DEHB tedavisinde sonucun başarılı olması yani çocuğun kendi ayaklarını üstünde duran, DEHB ile barışık bir yetişkine dönüşebilmesi için çocuğun, ailenin, okuldaki öğretmenin, psikiyatrın ve varsa koçun, işbirliği içinde olması çok önemli!
Nasıl bir tedavi yöntemi izlemelisiniz
… Maalesef DEHB için tek bir tedavi yöntemi söz konusu değil, demiştim. Bu yüzden çocuğunuza özel yöntemi belirlemek için teşhisi koyan psikiyatrınızın belirleyeceği çocuğunuza özel programı izleyebilirsiniz. Ben yine de ne gibi tedaviler kullanılıyor, ne gibi yöntemler işe yarıyor size kısaca bahsedeceğim tabi ki.
Anne-Baba olarak bilgilenme & çocukla iletişimde olanları bilgilendirme:
Evet, bu yolculukta en önemli görev size düşüyor. O yüzden “sabır” zırhınızı kuşanın ve kollarınızı sıvayın. Araştırmalar uygun beslenmenin , açık havada yapılan egzersizlerin, düzenli uykunun ve planlı yaşamanın DEHB’nin olumsuz etkilerini olumluya dönüştürmek için çok önemli olduğunu gösteriyor. Bu konularda yazılmış yazıları, DEHB’li Hayatın Üstesinden Gelmek kitabını okuyabilirsiniz. Eğer çocuğunuz okul çağındaysa, okulda hem arkadaşlarıyla hem de akademik olarak sorun yaşaması kaçınılmaz. Bu sebeple öğretmeninin de DEHB konusunda bilgilenmesi önemli. Böylece çocukla iletişimde olanlar, çocuğun davranışlarını ya da derslerle ilgili yaşadığı zorlukları yaramazlık ya da tembellik olarak yorumlamaktan vaz geçip, yapıcı bir destek verebilirler.
İlaç tedavisi
DEHB’nin en bilinen özelliği olan dikkat eksikliğini ve hiperaktiviteyi düzenlemeye ve kontrol altına almaya yönelik, ilaç tedavisi uzun yıllardır kullanılmakta. Biliyorum ki, başarısı kanıtlanmış olsa da yan etkiler konusundaki endişeleriniz sebebiyle ilaç tedavisini pek tercih etmiyor, hatta mümkün mertebe kaçınıyorsunuz. Ancak uzun araştırmalar sonrasında güvenerek seçtiğiniz doktorunuz ilaç tedavisi öneriyorsa, bu tedaviyi ertelememeniz çok önemli. Zaten gerekli bilgilendirmeyi size doktorunuz yapacak, etki ve sonuçlarını takip edecek ve dozajına ve süresine buna göre karar verecektir. İlaç kullanımı ile ilgili anne-babaların hatırlaması gereken, ilacın kullanıldığı sürece olumlu etkilerinin görüldüğü. Yani ilacı kestiğiniz anda belirtiler devam edecek. Bu sebeple çoklu tedavi yöntemini seçmenin, ilaçla birlikte destekleyici tedavi yöntemlerini izlemenin faydası büyük. Ne de olsa amaç, “çocuklarımıza balık tutmayı öğretmek”.
Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT:Cognitive behavioural therapy):
Dikkat eksikliği nedeniyle öğrenme güçlüğü çeken çocukların davranışlarını yönetebilmeleri, olumsuz davranışların düzeltilmesi ve yerine olumlu davranışların konulması, negatif düşünceleri pozitife çevirme, zorluklarla baş etme konusunda gerekli olan özel becerileri öğreten bu terapi yöntemi, bireysel olarak veya grup terapisi şeklinde yapılabilir.
Berard Metodu- İşitsel Algı Eğitimi (AIT:Auditory Integration Training)
1960’larda Dr. Guy Bérard tarafından geliştirilen yöntem, kulaklık vasıtasıyla gelen seslerin ayrıştırılarak algı sistemini uyarmasına dayanır. Özel olarak seçilmiş, frekanslarla ve filtrelerle değiştirilmiş müzikler, özel bir kulaklık vasıtasıyla eğitimi alan kişiye ulaştırır. Uygulama sonrası algının artması, işitmenin dinlemeye dönüşmesi; sonuç olarak öğrenilenlerin davranışa dönüşmesi sağlanır.
Play attention:
1996’dan beri Amerika’da okullarda, evlerde, öğrenme merkezlerinde, hastanelerde ve psikolojik danışmanlık ofislerinde, uzman eğitmenler tarafından uygulanan yöntem, sınıfta ya da günlük hayatta mutlu ve başarılı olabilmek için gerekli becerileri geliştirir. Yöntemde odaklanmayı gösteren beyin dalgalarını okuyan bir kol cihazı kullanılır, çocuk beyin dalgaları ile bilgisayardaki oyunları kumada eder. Bu oyunlar, kullanıcının gerçek zamanda dikkatini görmesini sağlar, odaklanma süresini geliştirir. Ayrıca dikkat dağıtıcıları önemsememeyi, hafızayı geliştirmeyi, yapması gereken görevleri bitirmeyi ve organize olmayı da öğretir.
Neurofeedback (NF),
Neurobiofeedback, Nöroterapi ya da Sinir geri bildirim tedavisi diye de bilinen yöntem, beyin dalgalarını istenilen şekilde değiştirmeye ya da şekillendirmeye yarayan mental egzersiz yöntemidir. Uygulama yapılacak kişinin kulağına, parmağına elektrotlar takılır. Böylece beyin aktiviteleri bir bilgisayara aktarılıp görünür hale getirilir. Yapılan inceleme sonrasında beynin hangi bölgesi ile çalışılacağı, hangi bölgelerin taranacağı, hangi bölgelere tedavi uygulanacağı tespit edilir. Bu tespit sonrasında kişiye özel olarak hazırlanmış grafikler ve eğlenceli aktivitelerle kişi düzensiz olan vücut aktivitelerini düzeltmeye çalışır. Aynı kasları çalıştırarak vücudu kuvvetlendirdiğimiz gibi, beynin bozuk olan frekansları için beyne de sürekli egzersiz yaptırılır. Amaç düzelmeyi kalıcı hale getirmektir.
DEHB Koçluğu
Tüm bu yöntemler arasında kaybolmuşsanız, günlük koşturmanız içinde ipin ucunu kaçırmışsanız, sabrınızı kaybettiğinizi bu sebeple de çocuğunuza faydalı olamadığınızı düşünüyorsanız bir DEHB koçundan da destek alabilirsiniz. DEHB koçu tüm uygulanan yöntemler arasındaki koordinasyonu sağlayabildiği gibi, çocuğa da ihtiyaç duyduğu konularda kendi ayakları üzerinde durabilmesi için gereken desteği de verir. Çocuğun potansiyelini doğru kullanmasında, yöntem ve yapı oluşturmasında, yaşadığı zorlukların üstesinden gelmesinde kendi gücünün ve becerilerinin farkına varması için yardımcı olur.
DEHB’li bir hayat büyük bir sabır gerektiriyor. Yalnız değilsiniz! Çekinmeden yardım isteyin. Her an ulaşabileceğiniz kaynaklar ve alabileceğiniz destekler var. Çocuğunuza verilecek her tür desteğin onun için faydalarını unutmayın. Atılan her küçük adım, artarak önemli bir değişime sebep olur. DEHB’li çocuğunuzun yaşamını zenginleştirerek onun hayatında büyük bir değişiklik yaratabilirsiniz. Önce çocuğunuza, sonra kendinize ve son olarak size destek verebilecek profesyonellere güvenin… Her şey DEHB’li bir gencin kendi ayakları üstünde durabilen bir yetişkine dönüşebilmesi için…
Sizin için en doğru kararı verebilmek adına gerçekten bilgilenmeyi ve araştırma yapmayı ihmal etmeyin.
KAYNAKLAR:
- http://www.nhs.uk/Conditions/Attention-deficit-hyperactivity-disorder/Pages/Treatment.aspx
- http://www.cdc.gov/ncbddd/adhd/treatment.html
- http://www.additudemag.com/alternative-adhd-treatment.html