İşte ve Hayatta Ortak Başarı için Yeni Yöntemler
Yazarlar: Laura Whitworth, Karen Kimsey-House, Henry Kimsey-House, Philip Sandahl
Kitabın konusu: Kitapta, Coaches Training Institute’un (CTI) Koaktif koçluk modelinin üç ilkesi ve koçluğun temel özellikleri anlatılıyor. Örnekler, teknikler, tecrübeler ve eklerle destekleniyor.
Koaktif koçluğun dört temel taşı:
- Danışan doğuştan yaratıcı, becerikli ve bir bütündür.
- Gündem danışan tarafından belirlenir.
- Koç, ¨o an içinde dans eder¨.
- Koaktif koçluk, danışanın tüm yaşamını ele alır.
Koaktif koçlukta;
- Hem koç hem de danışan aktif ve işbirliği içindedir.
- Koçun görevi, danışanının hayallerine, isteklerine ve özlemlerine tercüman olmak, görevlerini, amaçlarını ve hedeflerini netleştirmek ve bu sonuca ulaşmalarına yardımcı olmaktır.
- Bağlı kalınacak temel kurallar; saygı, açıklık, merhamet, empati ve doğruyu söyleme üzerine kesin bir bağlılıktır.
Modelin Kalbi: Danışanın Gündemi
Danışanın her gündemi üç ana ilke ile sarılmıştır: Doyum, denge ve süreç.
Aldığımız her karar, bizi doyuma, dengeye ve hedefimize ulaşmak için içinde olmamız gereken sürece yaklaştırır yada uzaklaştırır.
Ateş için oksijen, yakıt ve ısı gerektiği gibi bu üç ilke, parıldayan bir yaşam oluşturmak için birleşir.
- Danışanın Doyumu
Doyum; amacı olan, kişinin değerlerini yaşadığı, tam potansiyeline ulaştığı bir hayatı yaşaması ile ilgilidir. Kim olduğunu bilme ve kendisi için doğru olanı yapma durumudur. Doyum koçluğunda önerilen pratikler; Değerleri belirlemek, gelecekteki hale başvurmak, yaşam amacı ifadesini oluşturmak ve sabotajcının farkında olmaktır.
- Danışanın Dengesi
Danışanın dengesi, dinamik hayatın içinde tercihlerle sürekli değişir. Dengeyi bozan, engellenmişlik, sıkışmışlık yada kötüye gidiş duygusunun temel sebebi genelde danışanın bakış açısıdır. Denge koçluğu akışı tekrar başlatır, önemli tercihlerin yapılmasına yardım eder.
Formülün beş adımı: Bakış Açıları, Tercih, Planlama, Taahhüt ve Eylemdir.
- Danışanın Süreci
Süreç hayat nehrinde nerede olursanız olun, bunun farkında olmakla ilgilidir. Süreç koçluğu, danışanın anda nerede olduğuna odaklanır. Koçun görevi, zorlu ya da sakin olsun, tüm süreçlerde gözlemlemek, desteklemek, eşlik etmek ve cesaretlendirmektir. Süreç koçluğunun beş adımında: 1-Koç karmaşayı duyar ve dile getirir, 2- Koç keşfeder, 3- Danışan deneyimler, 4- Değişiklik meydana gelir ve danışan buna entegre olur, 5- İlerleme gerçekleşir. Süreç koçluğu uzak durdukları ya da inkar ettikleri durumlarla birlikte olma kapasitelerini geliştirmelerinde danışanlara yardımcı olur.
Temel Özellikleri
Koçluk modeli 5 köşeli bir yıldızdır. Her köşesi, koçun koçluk sürecine getirdiği bir temel özelliktir.
- Dinleme: Koç danışanının süreçte nerede olduğunu, nerede dengesini yitirdiğini, doyuma giden yolculuğundaki durumunu duymak için, aynı anda birçok düzeyde dinler.
İkinci seviye-Odaklanarak Dinleme ve Üçüncü Seviye-Global Dinleme koçluğun sürece getirdiği iki eşsiz özelliktir. Koçlukta herşey dinlemeye dayanır. Koçun dinleme ile gelen becerilerinden bazıları; ‘Olan Bitene Tercüman Olma’, ‘Netleştirme’, ‘Dıştan Görünüm Egzersizi’, ‘Benzetme’ ve ‘Takdir Etme’dir.
- Sezgi: Sezgi, bir dürtü, bir hisle başlar. Basit bir gözlem, söylenmeyen bir şey olduğunun farkındalığı… Koçlukta çok önemli bir değerdir ve geliştirilebilir bir yetenektir. Danışanı harekete geçiriyor ve öğrenmesini derinleştiriyorsa değerlidir. Doğru olması önemli değildir. Sezgiden tetiklenen iki koçluk becerisi, ‘Araya Girmek’ ve ‘Pat Diye Söylemek’tir.
- Merak: Koçlukta meraklı olmak, belirli bir yol yada hedefe bağlı kalmamak; Danışan için anlam arama, değerleri ortaya çıkartma ve öğrenmeyi keşfetme konusunda kararlı olmaktır. Beklenen cevap gelse bile, sorma sebebi koçun cevabı duyması değil, danışanın cevabı duyabilmesi ve bundan bir şeyler öğrenebilmesidir. Meraktaki en önemli beceri Güçlü Sorular sormaktır.
- İleriye ve Derine: Danışan ve koçun beraberliğinin çıktıları, harekete geçme ve öğrenmedir. Bu ikilinin birleşimi değişimi yaratır. Sürekli ve etkili değişime götüren de, zaman içindeki bu harekete geçme ve öğrenme döngüsüdür. Koçluk becerileri; ‘Hedef Koyma’, ‘Beyin Fırtınası’, ‘Talep Etme’ ve ‘Meydan Okuma’dır.
- Kendini Yönetme: Kendini yönetme, kendinin farkında olma ve toparlanma becerilerinin bileşimidir. Koçun danışanla ilişkisinde nereye gittiğini fark etme ve geri dönüp tekrar bağlanabilme becerisidir. Koçluk Becerileri; ‘İzin İsteme’, ‘Toparlanma’, ‘Destekleme’, ‘Temizlenme’, ‘Yeniden Şekillendirme’ ve ‘Ayrım Yapma’dır.
Kitapta en çok beğendiğim kısım: Kişinin bütününü ele alan Doyum, Denge ve Süreç ilkeleri, çok anlamlı ve kapsayıcı bir model oluşturuyor. Kitapta, bu üçlü ve entegrasyonu uygulamaları ile detaylı bir şekilde açıklanmış.
Geliştirme önerisi: Kitap yazıldığı yıllarda gündemde olmayan öğrenci ve eğitim koçluğu ile ilgili bilgiler içermemekte. Modelin öğrenci koçluğunda kullanılması için öneri ve tecrübeler çok faydalı olurdu.
Tavsiye: Koaktif koçluk kitabını koçlukla ilgili meraklı olan, bilgi ve beceri edinmek isteyen herkese tavsiye ederim. Koçluğun ilkelerini, en önemli özelliklerini ve becerilerini anlaşılır ve uygulanabilir bir şekilde aktaran gerçek bir başucu kitabı.
Kitaptan aklımda kalan en önemli cümle:
Sonuçta kendi hayatları ve iş durumları konusunda uzman olanlar danışanlardır; koç ise bir sonraki adımı bulmaları ve yaptıkları eylemler sonucunda ortaya çıkan dersleri toplamak konusunda onlara yardımcı olmada uzmandır.
Hazırlayan: Deniz Güler Şahin