ORGANİZASYON BECERİSİ OLAN, KONTROLLÜ, HAFIZASI KUVVETLİ MÜDÜRLER ARANIYOR.
MÜRACAAT: BEYİN
Yönetici İşlev Nedir? Ne işe yarar?
Bir iş yerinde “müdürler” ne iş yapar? Görev alanı neyse o konudaki işlerin tıkır tıkır yürümesini sağlar değil mi? Kendi iş alanındaki öncelikleri belirler, programı yapar, stratejileri geliştirir, görevlendirir, takip eder, zamanı iyi yönetir. Onda tüm bunları yapmaya yetkisi, gücü ve becerisi vardır. Bunlar dahilinde şirketin kontrollü büyümesini, şirket içi ve şirket dışı ilişkilerin sağlıklı ve verimli olmasını, doğru hedefin belirlenmesini ve bu hedefe emin adımlarla ilerlenmesini sağlar. Çalışıyorsanız kötü yöneticilerle karşılaşmış olmalısınız.
Bir yönetici gerekli becerilerle donatılmamışsa neler olabileceğini de hayal edebiliyorsunuzdur? Jim Carrey’in “Aman Tanrım” filmini izlediniz mi? Hani şu bir haftalığına Tanrı’yı oynadığı filmi. İşler nasıl da sarpa sarmıştı. Tanrı rolünü üstlenmenin tamamen farklı bir şey olduğunu söyleyebilirsiniz. Ama gerekli ve yeterli becerileriniz olmazsa neler olabileceğini hoş bir şekilde anlatan bir film. Aslında hayatımızı bir şirket olarak kabul edersek, beynimiz de onun yöneticisidir.
Şimdi bir düşünün… Hayatınızı yönetmesi gereken beyin, bazı becerilere sahip olmasa hayatınız şimdi ki gibi olur muydu? Biraz daha bilimsel söylersem, beyniniz yönetici işlevlerini yerine getiremeseydi, hayatınız nasıl değişirdi? Beynin yönetici işlevlerini, günlük yaşamımızı sürdürürken ihtiyaç duyduğumuz her türlü sürecin yönetilmesini sağlayan beceri ve davranışlar olarak düşünebilirsiniz. Kısaca yönetici işlevlerini yerine getirmeyen bir beyine sahipseniz günlük yaşantınız her yönüyle olumsuz etkilenecektir.
Sizin müdür işinin başında değilse davranışlarınız nasıl etkilenir?
Beynimiz yani bizim müdür, sahip olması gereken niteliklere sahip değilse, işini düzgün yapmıyorsa, greve giderse, ya da bazı görevlerde kaytarırsa ne olur? İşlevlerimizi günlük hayatımızdan örneklerle anlatırsam sanırım bu işlevlerde aksaklık olması durumunda nelerin etkileneceğini de daha kolay anlaşılabilir.
- Günümüzü planlarız
- Zamana dikkat eder ve işlerimizi vaktinde bitiririz
- Yemeğimizi yemeyi unutmayız
- Yaptığımız ödevi, hazırladığımız raporu evde unutmayız
- Vaktinde kalkar, vaktinde okula-işe gideriz
- Gün içinde birden fazla işle ilgilenebiliriz.
- Edindiğimiz bilgi ve deneyimlerimizi yeri geldiğinde kullanabiliriz
- Fikirleri, önerileri değerlendirebilir ve işimize yön verebiliriz
- Gerekirse yardım isteyebiliriz
- Bir grup içinde uyumlu bir şekilde yer alabiliriz
- Konuşmak için sıramızı ya da konuşan kişinin sözünün bitmesini bekleriz
Ne var bunda, elbette yapabiliriz diyorsanız henüz “yönetici işlev bozukluğu” olan bir kişiyle karşılaşmamışsınız demektir. Bizim için sıradan olan bu tür şeyler, onlar için “mucize” olarak tanımlanabilir.
Yukarıda verdiğim örnekleri davranış türleri olarak gruplandırırsam tablo biraz daha netlik kazanır sanırım. Kısacası, yönetici işlevlerin tam olarak yerine getirilememesi davranışlarımıza nasıl yansır?
Bu becerilerin olmaması…
Bu becerilerin olmaması durumunda, kişiye konabilecek teşhislerden biri de Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB). Ama tabi başka başka olasılıklar da söz konusu. Bunlardan sırasıyla bahsedeceğim.
Okuyanlar varsa, hocalarımdan Jodi Triplett’in yazdığı “DEHB’li Yaşamın Üstesinden Gelmek” kitabının 3. Bölümünde görmüştür; yönetici işlev bozukluklarının DEHB ile ilişkisine değinilir. Bir ustanın yazdıklarından DEHB ve yönetici işlev bozukluğu ilişkisini okumak isterseniz kitaba buradan ulaşabilirsiniz.
Yönetici işlev olarak adlandırılan becerilerin, birbiri içine geçmiş kavramlar olması sebebiyle kullanılan terimler araştırmacıdan araştırmacıya farklılıklar gösterebiliyor. İsimlendirmesi farklı olsa da temel olarak kastedilen beceriler genelde aynı. Önümüzdeki haftalarda bu becerilerdeki eksikliklerin sebep olabileceği sıkıntıları ve çözüm önerilerini aşağıdaki başlıklarda ele alacağım:
- Planlama ve önceliklendirme
- Esneklik
- Hafıza
- Öz değerlendirme ve kontrol
Aslında sizin müdür tüm bu becerilerini düzgünce ortaya koyuyor ve kullanıyorsa bir sorun yok. Sorun “yönetici işlev bozukluğu” olduğu durumlarda. Sorun olması durumunda kişinin kendisini teşhis etmesi çok zor. Ama eşinizin dostunuzun, en önemlisi çocuğunuzun yönetici işlevlerinde bir sorun varsa, bunu nasıl anlarız diyorsanız, şu sorulara cevap verebilirsiniz:Bu soruların çoğunun cevabı “evet”se yönetici işlevlerinde bir sorun olması muhtemel. Her biri ayrı bir beceri ile ilgili olduğu için hepsi için yapılabilecek farklı egzersizler alınabilecek ayrı önlemler var.
Neler mi? Azıcık sabır. Önümüzdeki yazılarda tek tek bahsedeceğim. Size sadece varsa bu sorunların izini sürmek ve önerileri uygulamak düşecek.
Kaynaklar: